بازگشت
د افغانستا ن د سیا سی ا و ضا ع په هکله لنډ ه تا ریخی کتنه!
داکترمحراب الدين پکتياوال داکترمحراب الدين پکتياوال

ګران افغانستا ن یو سترا تیژ یک؛ جیو پو لتیک او په وچه کی پرو ت هیواد د ۍ ؛ دغه هیواد؛دتاریخ په اوږد و کی تل له سیا سی نا وړو پیښو سره لا س تر ګر یوا ن دۍ ؛ د هغه زما مداران یا سرکو ب او یا فرار سوې دې ؛      مخصوصا هغه ملی په ولس او هیواد مین زما مدارا ن ؟                        

 

نن سها ر په پنځو ګړ یو او ۱۵ دقیقود زمرې د میا ستی په لمړۍ ور ځ اود ۱۳۸۶ هجر ې شمسی  کال کی ؛ د افغانستان پخوانۍ پا دشا ه د ۹۲ کا لوپه عمر د  کا بل په ار ګ کی د یو سیا سی بندې په څیر وفا ت شو:

 

***   

            اعلحضر ت محمد ظا هر شا ه په ۱۲۹۵ هجرې شمسی کا ل کی په کا بل کی زیږ ید لۍ دۍ ؛ وروسته د اعلحضرت محمد نا در خان له مرګ څخه هغه په ۱۷ کلنۍ کی داسی پا دشا هی ته ورسید ؛ څه سیا سی دولتی قدر ت دهغه  له تره سردار محمد ها شم خا ن صدرا عظم؛سپه سا لا ر شا ه محمو د خان او مارشا ل شا ولی خا ن سر ه وو۰

         اعلخضرت محمد ظا هر شا ه د خپلو څلو یښتو کا لود پادشاهۍ په دورا ن کی د ۱۳۱۲تر ۱۳۵۲ هجرې شمسی کا له پورۍ   د خپلو ترو ؛ پلا ر او نیکه په شا ن د انګریزانو تر هدا یت او لا ر ښودنی لا ندۍ پا دشا هې کړې ده او د هغوۍ سیا ست یی پر مخ بو ولۍ دۍ ۰

       

     هغه له ۱۳۱۲تر ۱۳۳۲کا له د انګریزانو په خو ښون سره په افغانستان کی ټولنیزې او اقتصا دې ودې او پر مختیا ته پا ملر نه نه دۍ کړې ؛ او افغانستا ن یی د د یوال په حیث د دو ابر قدرتو په منځو کی  سا تلۍ دۍ ؟ 

       په ۱۳۳۲ کا ل کی څه مر حو م شهید محمد داود خان  صدراظم سو ؛ هغه د هغه ملی او ولسی ښیګڼو په هکله؛ د شوروې اتحاد په اقتصا د ې ملا تړ سره ؛ په دریو پنځه کلنو اقتصادې او ټولنیزو پلا نو سره ؛په افغانستا کی ستر تحول راوست؛ د دې ودې او پرا ختیا او نړیوال  علمی ؛ تخنیکی  او سیا سی پر مختګ سره په افغانستا ن  سیا سی  تحول چټک  سو؛ او د د ې زمینه برابر ه سوه  څه نوې او نوې سیاسی      د نا پیلتو ب اونور تحولا ت را سی ۰

      دغو هځو پانګوال نظا م  د شوروې اتحاد سره په رقا بت کی واچاوو آومرحو م محمد داود خان یی  دې ته اړ سوڅه په۱۳۴۱هجر ې شمسی کا ل کی له صدارت څخه استعفی وکړې ؛ مر حو م شهید محمد داود خا ن د خپلو ملی ولسی هځو په در شل کی  وروسته له لسو کا لو څخه د۱۳۵۲کال د  چنګاښ په ۲۶ جمهورې ولسی  نظا م په افغانستان کی را وست؛ او محمد ظا هر شا ه خلع سلطنت شو او ۱۳۸۰ هجرې شمسمی کاله پورې په ایطا لیه کی خپل ژوند ته دوا م ورکړ ۰  د پا نګوال ؛ ګلوبالیزم سره یو ځا ې افغانستان ته محمد ظاهر شاه  را ستو ن شو او د ټو لو هلو ځلو سر ه سره یی په افغانستان کی د ثور له تحول څخه وروسته په افغانستان کی  د پخلا ینې په مسله کی فعا له بر خه وانه اخیسته ؛ مګر سره ددې لویې وفا دارۍ  بیا هم دغو پا نګو والو هغه په افغانستان کی د یو سیاسی بندې  او محکو م په شا ن په ارګ کی وسا ته او نن وفا ت شو ؛ ان الله وانا الیه راجعون ۰               

 

 


July 23rd, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
گزیده مقالات